ଦେଶରେ ଭାକୁର ମାଛର ଚାହିଦା ଅଧିକ । ବାର୍ଡ ଫ୍ଲୁ ବେଳେ ଏହି ମାଛ ଅଧିକ ପସନ୍ଦ କରୁଛନ୍ତି ଗ୍ରାହକ । ଓଡ଼ିଶାରେ ମଧ୍ୟ ମିଠା ଭାକୁର ମାଛର ସଦାବେଳେ ଚାହିଦା ରିହିଛି । ଏହାରି ଭିତରେ ଏବେ ଅମୃତ ଭାକୁର ଗ୍ରାହକଙ୍କ ବେଶ ପସନ୍ଦ ହୋଇଛି । ଏହି ମାଛ ଗୋଟିକର ଓଜନ ସାଧାରଣତ ଦେଢ଼ କିଲୋରୁ ଅଧିକ । ଏହି ମାଛକୁ କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରଶଂସା କରିଛନ୍ତି । କେନ୍ଦ୍ର ମତ୍ସ୍ୟ, ପଶୁପାଳନ ଓ ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦନ ମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ରାଜୀବ ରଞ୍ଜନ ସିଂହ ଓରଫ ଲଲନ ସିଂହ ଭାକୁର ମାଛକୁ ନେଇ କହିଛନ୍ତି ଆଜି କାଲି ଏହି ମାଛ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ପକ୍ଷେ ବହୁତ ଉପକାରୀ1
ଆଇସିଏଆର-କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ମଧୁର ଜଳ ମତ୍ସ୍ୟ ଗବେଷଣା କେନ୍ଦ୍ର (ଆଇସିଏଆର-ସିଫା), ଭୁବନେଶ୍ୱରରେ ଭାକୁର ର ଆନୁବଂଶିକ ଉନ୍ନତ ପ୍ରଜାତି “ଅମୃତ ଭାକୁର“ର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି । ଜାତୀୟ ମତ୍ସ୍ୟ ଉନ୍ନୟନ ବୋର୍ଡ (ଏନ୍ ଏଫ୍ ଡିବି)ର ଜାତୀୟ ମଧୁର ଜଳ ମାଛ ଯାଆଁଳ ବ୍ୟାଙ୍କ୍ (ଏନ୍ ଏଫ୍ ଏଫ୍ ବିବି) ଅମୃତ ଭାକୁର ଗ୍ରହଣ କରିଛି, ଯାହା ସମଗ୍ର ଦେଶର କୃଷକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏହାର ବ୍ୟାପକ ବଣ୍ଟନ ଏବଂ ଉପଲବ୍ଧତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିଛି। ଏହା ମଧୁର ଜଳ ମତ୍ସ୍ୟଚାଷ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମାଇଲଖୁଣ୍ଟ । ଭାରତର ମାଛ ଚାଷ ସହ ଜଡ଼ିତ ସମୁଦାୟ ପାଇଁ ମାଛ ଯାଆଁଳ ଗୁଣବତ୍ତା ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ ଅନୁଷ୍ଠାନର ଏହି ପ୍ରୟାସ ସହାୟକ ହେବ ।
ଅମଳ ସମୟରେ ଭାକୁର ଶରୀରର ଓଜନରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା ପାଇଁ ଆଇସିଏଆର-ସିଫା ୨୦୧୦ ରେ ଏକ ଚୟନମୂଳକ ପ୍ରଜନନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା, ଯାହା ଉଚ୍ଚ ଗୁଣବତ୍ତାର ମାଛ ବିହନର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ପୂରଣ କରିଥିଲା । ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ, ବିହାର, ଓଡ଼ିଶା, ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ ଓ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶରୁ ଆସିଥିବା ଭାକୁରର ୯ଟି ପ୍ରଜାତି ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହି ପ୍ରଜାତିଗୁଡ଼ିକୁ ଚୟନମୂଳକ ପ୍ରଜନନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପାଇଁ ମୂଳ ସଂଖ୍ୟା ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥିଲା । ମିଳିତ ପରିବାର ଚୟନ ପଦ୍ଧତି ମାଧ୍ୟମରେ, ପ୍ରଜନନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଫେନୋଟାଇପିକ୍ ସୂଚନା ଏବଂ ମାଇକ୍ରୋସେଟେଲାଇଟ୍ ମାର୍କର୍ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହୋଇଥିଲା । ପ୍ରଜନନ ମୂଲ୍ୟ ଆଧାରରେ ଉନ୍ନତ ମାଛମାନଙ୍କୁ ଚୟନ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଚାରି ପିଢ଼ିର ପ୍ରଜନନ ପରେ ପ୍ରତି ପିଢ଼ିରେ ୧୫% ଜେନେଟିକ୍ ଲାଭ ହାସଲ କରାଯାଇଥିଲା, ଯାହା ଫଳରେ ତୃତୀୟ ପିଢ଼ି ଦ୍ୱାରା ସମୁଦାୟ ୩୫% ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଥିଲା । ଓଡ଼ିଶା, ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ, ଆସାମ ଏବଂ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ କରାଯାଇଥିବା କ୍ଷେତ୍ର ପରୀକ୍ଷଣରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ପଲିକଲଚର ପ୍ରଣାଳୀରେ ଭାକୁର ହାରାହାରି ଓଜନ ୧.୮ କିଲୋଗ୍ରାମରେ ପହଞ୍ଚିବାର କ୍ଷମତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି, ଯାହା ଏକ ବର୍ଷମଧ୍ୟରେ ସ୍ଥାନୀୟ ପ୍ରଜାତି ପାଇଁ ୧.୨ କିଲୋଗ୍ରାମ ଥିଲା। ନିକଟରେ ଜୁଲାଇ ୧୬, ୨୦୨୪ରେ ୯୬ତମ ଆଇସିଏଆର ଫାଉଣ୍ଡେସନ ଏବଂ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ଦିବସରେ “ଅମୃତ ଭାକୁର” ପ୍ରକଳ୍ପ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା ପୁରସ୍କାର ସହିତ ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ସ୍ୱୀକୃତି ଲାଭ କରିଥିଲା ଏବଂ ଅଗଷ୍ଟ ୧, ୨୦୨୪ରେ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବରେ “ସିଫା-ଅମୃତ ଭାକୁର” ଭାବରେ ଟ୍ରେଡମାର୍କ କରାଯାଇଥିଲା ।
